Phương thức giao dịch trên HOSE và HNX

Lời mở đầu

Có thể thấy thị trường tài chính ở Việt Nam hiện nay ngày càng phát triển, đặc biệt kể từ sau khi Việt Nam gia nhập WTO. Tuy nhiên tình hình kinh tế thế giới lẫn trong nước không ổn định luôn có nhiều biến động khôn lường, điều đó đã tác động không nhỏ đến thị trường chứng khoán. Hiện tại, ở Việt Nam chỉ có hai sàn giao dịch chứng khoán đầu mũi ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, mỗi một nơi có những điều kiện khác nhau vì vậy mà nhu cầu về giao dịch chứng khoán cũng vì vậy mà bị ảnh hưởng. Như chúng ta biết để làm tốt một điều gì đó chúng ta cần có phương pháp để làm, giải một bài toán chúng ta cần có phương pháp để giải thì mới mang lại hiệu quả cao mà tiết kiệm được thời gian. Giao dịch chứng khoán cũng vậy, để tiến hành hoạt động giao dịch diễn ra hiệu quả thì đòi hỏi những người tham gia cần có những phương thức nhất định. Vậy thì phương thức giao dịch ở HOSE và HNX như thế nào? Có khác nhau không? và nếu có khác nhau thì trên những phương diện nào? Đó là những vấn đề mà chúng tôi muốn đề cập trong bài tiểu luận với đề tài mang tên “ Phương thức giao dịch trên HOSE và HNX”

CÁC PHƯƠNG THỨC GIAO DỊCH TRÊN HOSE VÀ HNX

1.             Các phương thức giao dịch.

1.1.      Phương thức khớp lệnh.

Trong một thị trường đấu lệnh, lệnh của các nhà đầu tư được ghép với nhau ngay sau khi các lệnh mua, bán được đưa vào hệ thống với mức giá phù hợp theo nguyên tắc ưu tiên về giá và thời gian. Giá cả được xác định thông qua sự cạnh tranh giữa các nhà đầu tư. Các công ty chứng khoán nhận phí hoa hồng từ khách hàng để thực hiện giao dịch. Nói chung, do người đầu tư chỉ phải trả phí hoa hồng giao dịch mà không phải chịu khoản chênh lệch giữa giá mua và giá bán cho các nhà tạo lập thị trường. Giao dịch đấu lệnh được thực hiện thông qua hình thức khớp lệnh. Có các hình thức khớp lệnh sau đây:

1.1.1.     Phương thức khớp lệnh liên tục

 Phương thức khớp lệnh liên tục: là phương thức giao dịch được hệ thống giao dịch thực hiện trên cơ sở so khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán ngay khi lệnh được nhập vào hệ thống giao dịch.

Phương thức khớp lệnh liên tục thường được áp dụng cho các giao dịch trong phiên giao dịch. Với phương thức này thực hiện khối lượng giao dịch lớn nên phù hợp với thị trường chứng khoán phát triển.

+ Lệnh mua có mức giá cao hơn được ưu tiên thực hiện trước

Ví dụ 1: Tại một thời điểm có 02 lệnh mua và 01 lệnh bán được nhập vào hệ thống theo thứ tự như sau:

Lệnh 1. Mua PVS khối lượng 1000 với giá là 40

Lệnh 2. Mua PVS khối lượng 1000 với giá là 40.5

Lệnh 3. Bán PVS khối lượng 1000 với giá là 40

Kết quả: Lệnh 2 sẽ khớp với lệnh 3 với khối lượng khớp là 1000 và giá khớp là 40.5

+ Lệnh bán có mức giá thấp hơn được ưu tiên thực hiện trước.

Ví dụ 2: Tại một thời điểm có 02 lệnh bán và 01 lệnh mua được nhập vào hệ thống theo thứ tự như sau:

Lệnh 1. Bán PVS khối lượng 1000 với giá là 40.5

Lệnh 2. Bán PVS khối lượng 1000 với giá là 40

Lệnh 3. Mua PVS khối lượng 1000 với giá là 41

Kết quả: Lệnh 2 sẽ khớp với lệnh 3 với khối lượng khớp là 1000 và giá khớp là 40.

* Ưu tiên về thời gian:

+ Trường hợp các lệnh mua hoặc lệnh bán có cùng mức giá thì lệnh nhập vào hệ thống giao dịch trước sẽ được ưu tiên thực hiện trước.

Ví dụ 3: Tại một thời điểm có 02 lệnh bán và 01 lệnh mua được nhập vào hệ thống theo thứ tự như sau:

Lệnh 1. Bán PVS khối lượng 1000 với giá là 40

Lệnh 2. Bán PVS khối lượng 1000 với giá là 40

Lệnh 3. Mua PVS khối lượng 1000 với giá là 41

Thì lệnh 1 sẽ khớp với lệnh 3 với khối lượng khớp là 1000 và giá khớp là 40.

+ Trường hợp lệnh mua và lệnh bán cùng thoả mãn nhau về giá thì mức giá thực hiện là mức giá của lệnh được nhập vào hệ thống trước.

Ví dụ 4: Tại một thời điểm có 01 lệnh bán và 01 lệnh mua được nhập vào hệ thống theo thứ tự như sau:

Lệnh 1. Mua PVS khối lượng 1000 với giá là 41

Lệnh 2. Bán PVS khối lượng 1000 với giá là 40

Thì lệnh 1 sẽ khớp với Lệnh 2 với khối lượng khớp là 1000 và giá khớp là 41.

1.1.2.     Phương thức khớp lệnh định kỳ.

Khớp lệnh định kỳ: Là phương thức giao dịch được hệ thống giao dịch thực hiện trên cơ sở so khớp các lệnh mua và lệnh bán chứng khoán của khách hàng tại một thời điểm xác định. Phương thức này được áp dụng để xác định giá mở cửa.

Mô giới	Khối lượng mua	Tổng khối lượng	Giá (1.000 đồng)	Tổng khối lượng bán	Khối lượng bán	Mô giới
(1)	(2)	(3)	(4)	(5)	(6)	(7)
001	1.000	1.000	20,8	5.800	1.000	012
002	500	1.500	20,7	4.800	700	011
003	700	2.200	20,6	4.100	900	010
004	1.000	3.200	20,5	3.200	1.000	009
005	3.000	6.200	20,4	2.200	700	008
006	2.000	8.200	20,3	1.500	1.500	007

Giải thích:

Cột (1) và (2): Liệt kê khối lượng đặt mua tương ứng với từng nhà mô giới.

Cột (3): Xác định tổng khối lượng mua bằng tổng khối lượng đặt mua từ mức giá cao nhất trở xuống

Cột (6) và (7): Liệt kê khối lượng đặt bán tương ứng với từng nhà mô giới.

Cột (5): Xác định tổng khối lượng bán bằng tổng khối lượng đặt mua từ mức giá thấp nhất trở lên.

Cột (4): Sắp xếp các mức giá theo thứ tự từ thấp đến cao.

Đấu giá lệnh:

Các lệnh mua và bán sẽ đc đấu giá theo nguyên tắc ai đặt lệnh cao hơn sẽ được mua và ai đặt lệnh thấp hơn sẽ được bán.

Giá khớp lệnh được xác định ở mức giá tại đó chênh lệch giữa khối lượng mua bà bán là thấp nhất. Bạn có thể nhận ra mức giá 20.500, chênh lệch giữa khối lượng mua và khối lượng bán bằng 0, tức là mức giá này được xác định là giá khớp lệnh.

Xác nhận kết quả giao dịch và phân bô lệnh mua, bán cổ phiếu AB:

Giá khớp lệnh: 20.500 đồng.

Khối lượng thực hiện: 3.200 cổ phiếu.

Các nhà mô giới 001, 002, 003, 004 mua được hết khối lượng trên phiếu lệnh.

Các nhà mô giới 007, 008, 009 bán được hết khối lượng trên phiếu lệnh.

1.2.      Phương thức thoả thuận

1.2.1.      Phương thức thoả thuận thông thường

Phương thức thoả thuận thông thường: là phương thức giao dịch trong đó khách hàng tự thoả thuận với nhau về các điều kiện giao dịch và sau đó đại diện giao dịch của thành viên sẽ nhập thông tin vào hệ thống giao dịch để ghi nhận.

 + Các giao dịch được thực hiện theo lô chẵn hoặc lô lớn.

+ Các giao dịch lô chẵn được thực hiện tại mức giá đóng cửa trong ngày giao dịch hoặc giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất trước đó.

+ Giao dịch lô lớn phải tuân theo quy định về biên độ giá trong ngày

Ví dụ:

Phương thức thỏa thuận

•               Khách hàng đặt mua 2000 PVS với giá là 30

•              Nếu có lệnh bán 2000 PVS với giá 30

 => Thì lúc này 2 bên sẽ thỏa thuận mua bán.

1.2.2.     Phương thức thoả thuận điện tử.

 Phương thức thoả thuận điện tử: là phương thức giao dịch trong đó các đại diện giao dịch sẽ nhập lệnh với các điều kiện giao dịch (giá, khối lượng – chú ý đến các quy định của thị trường giao dịch chứng khoán Hà Nội) đã được xác định và lựa chọn lệnh đối ứng phù hợp để thực hiện giao dịch.

Ø  Chú ý: Đối với giao dịch thoả thuận điện tử sẽ không được chia lệnh để thực hiện.

Ví dụ như khách hàng đặt mua 2000 PVS với giá là 30 thì chỉ được chọn các lệnh có khối lượng và giá tương ứng để thực hiện. Nếu có lệnh bán 1000 PVS với giá 30 thì cũng không thể thực hiện được – khách hàng muốn mua 1000 PVS thì phải huỷ lệnh cũ (nếu lệnh chưa được thực hiện) và đặt lại lệnh mua mới với khối lượng là 1000 PVS và giá mua là 30.

 - Phương thức giao dịch thoả thuận điện tử sẽ áp dụng cho các trường hợp khách hàng chưa xác định được đối tác: khách hàng sẽ đặt lệnh chào mua hoặc chào bán. Sau khi tìm được đối tác Công ty sẽ làm trung gian để tiến hành thực hiện lệnh cho khách hàng đúng theo các quy định của thị trường giao dịch chứng khoán Hà Nội.

Ø  Nhận xét

-          Phương thức giao dịch đa dạng, giúp người tham gia dễ dàng lựa chọn những phương thức giao dịch phù hợp với nhu cầu. Nhằm tìm kiếm lợi nhuận cao nhất khi tham gia.

-         Linh hoạt, vì vậy mà khả năng gia dịch sẽ cao. Tuy nhiên người tham gia cần phải nắm rõ đặc điểm của tường phương thức để thực hiện tốt giao dịch của mình hơn.